HIỂU RÕ VỀ BOTULINUM TOXIN – GIẢI ĐÁP CÙNG BÁC SĨ TÔ LAN PHƯƠNG

Botulinum Toxin (BOTOX) là gì? Có phải là Filler không? Sử dụng sao cho hiệu quả? Hãy cùng Lux Clinic đọc qua những chia sẻ từ bác sĩ Tô Lan Phương và cùng tìm hiểu về Botulinum Toxin qua bài viết dưới đây nhé!

Khi ai đó hỏi Bác sĩ Tô Lan Phương: BOTOX có phải là FILLER không?

Viết tắt: BTX = 𝐁𝐎𝐓𝐔𝐋𝐈𝐍𝐔𝐌 𝐓𝐎𝐗𝐈𝐍
Dạo gần đây Phương hay nói nhiều đến cân chỉnh các nhóm cơ biểu hiện cảm xúc trên gương mặt để nâng cơ, tạo Vshape, xử lý nếp nhăn động, trẻ hoá da và nhiều ứng dụng khác bằng 𝐁𝐓𝐗 (𝐁𝐎𝐓𝐔𝐋𝐈𝐍𝐔𝐌 𝐓𝐎𝐗𝐈𝐍) thì có khá nhiều bạn e dè về BTX.

Vậy chúng ta hãy cùng nhau tìm hiểu kỹ về 𝐁𝐓𝐗 để đỡ sợ nha.
hieu-ro-ve-botulinum-toxin
Hiểu rõ về Botulinum Toxin

THAY VÌ CHÚNG TA NÓI: THÔI TÔI KHÔNG TIÊM BTX ĐÂU. SỢ LẮM. SAU NÀY NÓ BỊ CỤC CỤC GHÊ LẮM. THÌ HÃY NÓI: BTX LÀ GÌ VÀ NÓ CÓ AN TOÀN KHÔNG? CÓ ĐỂ LẠI HẬU QUẢ GÌ KHÔNG NHÉ.

Đầu tiên chúng ta cần phải biết BTX là gì, lấy từ đâu, cơ chế tác dụng như thế nào, có tác dụng phụ gì, tầm quan trọng của độ tinh khiết, hậu quả khi lẫn tạp chất. Được loài người sử dụng trong bao lâu rồi và có nguy cơ gây ung thư hay biến chứng gì nặng nề nghiêm trọng hay không.
Sẽ thật là hợp lý khi chúng ta e dè bất kỳ một chất nào được tiêm vào người vì tiêm được chưa chắc là rút ra được. Tuy nhiên nếu chúng ta không hiểu rõ về Btx mà đem những tác dụng phụ của việc tiêm Silicone, cấy tinh chất không rõ nguồn gốc, tiêm Filler, hay Mesotherapy kém chất lượng…đổ lỗi hết cho BTX thì quá oan uổng cho BTX rồi.
Bài viết này không được tài trợ bởi bất kỳ nhãn hàng nào, hoàn toàn dựa trên kinh nghiệm, kiến thức và quan điểm chủ quan của tác giả (bsTLP), chỉ mang tính chất tham khảo. Không nhằm mục đích chỉ định, khuyến khích hay thay thế những thăm khám lâm sàng trực tiếp từ bác sĩ hay chuyên gia.

Botolinum Toxin (BOTOX) LÀ GÌ?

Đầu tiên BTX là một ngoại độc tố (Exotoxin) được tiết ra từ vi khuẩn 𝐂𝐥𝐨𝐬𝐭𝐫𝐢𝐝𝐢𝐮𝐦 𝐁𝐨𝐭𝐮𝐥𝐢𝐧𝐮𝐦. Đây là một loại vi khuẩn Gram dương, hình que, kỵ khí. Từ Botulinum trong tiếng Latin có nghĩa xúc xích (Botulus), và việc ngộ độc thực phẩm liên quan đến sử dụng xúc xích hỏng (Botulism) được dùng trong suốt đế chế của Napoleon (1800s).

Sau đó nhà vật lý người Đức – Justinus Kerner mới mô tả chi tiết bệnh cảnh ngộ độc BTX từ năm 1817 – 1822. Và vào năm 1946, Schantz đã báo cáo được việc cô lập BTX týp A với dạng tinh thể, rồi gần ¼ thế kỷ sau đó Alan Scott trở thành người đầu tiên có thể khai thác ứng dụng của BTX trong Y học trong việc trị bệnh lác mắt ở khỉ (Monkey Strabismus). Sau 7 năm nghiên cứu nghiên cứu trên người của bác sĩ Alan Scott, các bác sĩ nhãn khoa đã ứng dụng BTX để điều trị tật lác mắt (Strabismus), chứng rung giật nhãn cầu (Nystagmus) và co thắt cơ mí mắt (Blepharospasm).

Năm 1990 bài báo cáo đầu tiên về ứng dụng của BTX trong lĩnh vực thẩm thẩm mỹ được công bố. Từ đó, BTX được ứng dụng rộng rãi trong làm đẹp với 2.78 triệu ca được thực hiện năm 2007, tăng 4159.2% trong 10 năm từ 1997-2007. Dù FDA chỉ mới công nhận năm 2002 cho vùng gian mày (Glabellar). Hiện tại, BTX được ứng dụng không chỉ để điều trị nếp nhăn động, tăng tiết mồ hôi, trẻ hoá vùng cổ (turkey neck) mà còn nhiều ứng dụng khác như điều trị rụng tóc AGA, se khít lỗ chân lông, sẹo lồi, thon gọn cơ cắn, đau nửa đầu Migraine… (vẫn còn cần nhiều nghiên cứu hơn)…

Có 7 loại BTX (A, B, C, D, E, F, G) được ghi nhận dựa trên những thụ thể thần kinh mà nó tác động:

  • BTX-A: SNAP -25
  • BTX-B: Synaptobrevin
  • BTX-C1: SNAP-25 và Syntaxin
  • BTX-D: Synaptobrevin
  • BTX-E: SNAP-25
  • BTX-F: Synaptobrevin
  • BTX-G: Synaptobrevin
Trong đó BTX-A là loại đầu tiên và mạnh nhất được chiết xuất ứng dụng với tên thương mại là BOTOX (𝐎𝐧𝐚-𝐁𝐨𝐭𝐮𝐥𝐢𝐧𝐮𝐦𝐭𝐨𝐱𝐢𝐧𝐀) (𝐀𝐥𝐥𝐞𝐫𝐠𝐚𝐧 𝐈𝐧𝐜., 𝐈𝐫𝐯𝐢𝐧𝐞, 𝐂𝐀) với phức hợp 900kDa được 𝐅𝐃𝐀 công nhận năm 2002. DYSPORT TM (Abo-BotulinumtoxinA) (Ipsen Products, Maidenhead, Berkshire, UK) với phức hợp 800kDa được FDA công nhận năm 2017. XEOMIN (Inco-BotulinumtoxinA) (Merz Pharmaceuticals, Frankfurt, Germany) với phức hợp toxin chỉ 150kDa được FDA công nhận năm 2010. Nabota (Pra-BotulinumtoxinA) với phức hợp 900kDa (Daewoong Pharmaceutical Co.,Ltd. Korea) được FDA công nhận với tên Jeuveau năm 2019. Tất cả đều tác động vào SNAP-25 (một thành phần của SNARE: Soluble N-ethylmaleamide-sensitive factor Attachment Protein Receptor).

Ngoài ra còn có 1 số sản phẩm BTX-A có nguồn gốc từ Hàn Quốc (Neuronox từ Medy-Tox, Inc) và Trung Quốc (Prosigne từ Lanzhou) do bsTLP chưa có cơ hội trải nghiệm thực tế nên không bàn luận được.

Còn BTX-B có tên thương mại là MYOBLOC TM tác động vào Synaptobrevin, được FDA công nhận từ năm 2000 được dùng nhiều trong trường hợp điều trị bệnh nên bác sĩ Tô Lan Phương cũng không có cơ hội trải nghiệm.

Và trong giới hạn kiến thức, kinh nghiệm cũng như trải nghiệm của bsTLP thì không có sự khác biệt lắm về kết quả lâm sàng giữa những BTX-A đang được cấp phép lưu hành và ứng dụng trong ngành thẩm mỹ tại VN. Nếu như chúng ta hiểu rõ bản chất của từng loại BTX-A.

Có một số quan điểm cho rằng việc pha loãng BTX-A có ảnh hưởng đến mức độ lan rộng của thuốc (càng loãng BTX càng lan rộng), hay DYSPORT lan rộng nhiều hơn BOTOX, hay có ý kiến cho rằng XEOMIN sẽ lan tốt hơn BOTOX do phân tử nhỏ hơn vì phức hợp Protein chỉ có 150kDa khi so sánh với 900kDa của BOTOX (điều đó có thể ứng dụng tiêm ít điểm hơn ở vùng đuôi mắt để đỡ bầm).

Tuy nhiên P nghĩ cần nhiều nghiên cứu lâm sàng với cỡ mẫu lớn hơn (n = vài ngàn người) để mang tính thuyết phục cao hơn. Và câu hỏi đặt ra là việc lan rộng này liệu có phải là ưu điểm hay là khuyết điểm khi hệ thống cơ trên mặt chằn chịt đan xen nhau. Việc đánh trúng vào đúng từng cơ mà mình muốn thư giản để mang lại hiệu quả lâm sàng là vô cùng cần thiết.

Như vậy để có thể ứng dụng trong việc điều trị trẻ hoá da ở người thì BTX đã trải qua một hành trình dài mấy trăm năm để nghiên cứu và phát triển. Hiện tại việc ứng dụng BTX khá là rộng rãi và được xem là một phương pháp được nhiều bác sĩ da liễu, TMH, nội thần kinh, PT thẩm mỹ sử dụng vì hiệu quả nhanh, thời gian thực hiện ngắn, kỹ thuật đơn giản, ít biến chứng và tác dụng phụ.

SỬ DỤNG BOTOX (BTX) SAO CHO HIỆU QUẢ

Để sử dụng BTX sao cho hiệu quả, tự nhiên không đơ thì chúng ta cần hiểu rõ bản chất của BTX trong lĩnh vực thẩm mỹ. Vì cho đến hiện tại vẫn chưa có một phát đồ chuẩn về tỉ lệ pha, số đơn vị hay vị trí tiêm. Mà kết quả dựa vào độ nhạy cảm lâm sàng của người bác sĩ.

Thông thường các bs sẽ pha với 0.9% nước muối sinh lý (ai pha với nước cất thì tiêm đau xé thịt nha), và theo nghiên cứu của Klein đối với BOTOX sẽ là 2.5cc cho 1 hộp BOTOX 100U. Số lượng đơn vị tiêm cho mỗi vùng tiêm phụ thuộc vào độ mạnh của cơ và nhu cầu của khách hàng (chỉ là gợi ý vd: cơ cau mày từ 12-25 UI, 3 hoặc 5 điểm tiêm).

Chúng ta được khuyên khi pha nên nhẹ nhàng tránh tạo bọt để không làm giảm hiệu quả của BTX cũng như có thể mở nút chặn cao su ra để giảm tốc độ bắn nước muối sinh lý vào lọ thuốc (tạo bọt) hoặc không bị lãng phí lượng BTX đắc đỏ trên thành lọ, hoặc không nên búng vào ống tiêm (tạo bọt), và đương nhiên phải thay kim pha và kim tiêm (vì nếu không thay thì cây kim pha sẽ bị cùn làm tăng trải nghiệm đau của khách hàng). Đồng thời không nên lắc (tạo bọt) làm giảm hiệu quả của BTX.

cong-dung-cua-botox-1067x800
Công dụng của Botox

Thời gian trữ lạnh sau khi pha sẽ làm giảm hiệu quả của BTX tuy nhiên thời gian cụ thể vẫn chưa được xác định rõ nên chúng ta có thể hiểu là sau khi pha thì tiêm BTX càng sớm càng tốt (nhiều bs đồng thuận là nên tiêm trong vòng 48h sau khi pha, nhưng một số ý kiến khác cho rằng trong vòng 4 tuần kết quả vẫn tốt). Lưu ý sau khi pha tuyệt đối không để BTX lại vào ngăn đá, tốt nhất trữ lạnh từ 2-8 độ C vì sự đông lạnh có thể làm giảm đáng kể hiệu quả của BTX… Kết quả của việc tiêm BTX phụ thuộc RẤT NHIỀU vào kinh nghiệm cũng như kiến thức, tay nghề của từng người bs mà chúng ta lựa chọn. Thông thường BTX sẽ được đo bằng đơn vị (Unit). Tuy nhiên 1U của mỗi công ty (nhãn hàng cũng sẽ khác nhau).

Thông thường 1U được xem là 50% liều gây chế.t (Lethal to 50% – LD50) của một loài chuột phòng thí nghiệm được test. Và LD50 của một người trưởng thành 70-kg vào khoảng 2500 – 3000 U (tương đương 25 đến 30 hộp Botox 100U). Tuy nhiên mỗi công ty sẽ có một loài chuột được sử dụng ở phòng thí nghiệm khác nhau nên đơn vị của mỗi hãng cũng sẽ khác nhau một chút.

Bởi sự khác biệt này nên loại BTX mà bs sử dụng cũng sẽ ảnh hưởng đến hiệu quả mà chúng ta mong muốn. Do đó việc chọn lựa một Bs có nhiều kinh nghiệm sẽ giúp ích cho bác bạn rất nhiều trong việc sử dụng BTX sao cho hiệu quả chứ không phải cứ chằm chằm vào bao nhiêu đơn vị trên text book mà chúng ta được đọc ở đâu đó.

Thông thường trong những chỉ định thẩm mỹ chúng ta được khuyên tiêm từ 20 -75 U cho mỗi lần làm đẹp. Không nên lạm dụng để tránh bị đơ mất tự nhiên.

Cấu tạo của một BTX

Một BTX sẽ có 3 phân đoạn (domain): chuỗi nặng (heavy chain), chuỗi trung gian (translocation domain) và chuỗi nhẹ (light chain – enzymatic domain)

CƠ CHẾ TÁC ĐỘNG CỦA BTX và vì sao nó được ứng dụng rộng rãi trên toàn thế giới.

TẤT CẢ TẬP TRUNG VÀO VIỆC ỨC CHẾ SỰ PHÓNG THÍCH Ach (Acetylcholine) đây là một chất dẫn truyền thần kinh tạo nên sự co cơ. Cơ co tạo nếp nhăn động, tạo nên sự phì đại cơ…tạo nên sự lão hoá trên gương mặt (vd: cơ cau mày co tạo nên nếp nhăn gian mày). Các BTX-A được FDA cấp phép sử dụng trong thẩm mỹ sẽ ức chế SNAP-25 từ đó làm mất toàn vẹn phức hợp SNARE từ đó ức chế phóng thích ACh. Ức chế co cơ tạm thời (Temporary Paralysis) từ 3 đến 5 tháng.

Từ đó chỉ (𝐎𝐍𝐋𝐘) hạn chế được nếp nhăn động (Dynamic Wrinkles). Nếp nhăn tĩnh (static wrinkles) cũng có thể được cải thiện phần nào nếu chúng ta còn trẻ và có phối hợp thêm những phương pháp tăng sinh độ đàn hồi da.

Rất nhiều hiểu lầm ở đây, khách hàng thường hay hiểu lầm rằng tiêm BTX có thể trị được nếp nhăn tĩnh (wrinkles at rest) nhưng trên thực tế BTX KHÔNG THỂ trị được nếp nhăn tĩnh. Và để tăng hiệu quả trẻ hoá da các bs thường phối hợp BTX-A và Filler để điều trị lão hoá da. Đây là 2 khái niệm hoàn toàn khác biệt.

BTX-A KHÔNG PHẢI LÀ FILLER VÀ NGƯỢC LẠI. Kết quả tiêm BTX-A sẽ bắt đầu xuất hiện sau 3 đến 7 ngày sau tiêm và thấy rõ sau 2 tuần. Do đó việc tái khám sau 14 ngày là cần thiết để cân chỉnh thêm khi cần.

Tác dụng phụ khi tiêm BTX thường là ít gặp (infrequently), thoáng qua (transient) và tự khỏi (reversible).

Có thể kể đến như sau:

  • Bầm (nên hạn chế sử dụng aspirin, NSAIDS, trà xanh, vitamin E và những chất chống đông khác trong vòng 10 ngày trước tiêm);
  • Khô miệng (trong trường tiêm BTX-A cơ cắn, tuyến nước bọt);
  • Sụp mày (ptosis), nhìn đôi (diplopia), lật mí (ectropion);
  • Xệ góc miệng (mouth asymmetry) được xem là những tác dụng phụ đáng lo ngại từ BTX-A (và nếu khách hàng bị tác dụng phụ này thì chắc chắn bác sĩ sẽ nhận được những lời than phiền trầm trọng nên chọn sản phẩm tinh khiết và kỹ thuật tiêm tránh vùng cấm các bác sĩ cần nắm vững – sự khác nhau về tay nghề có thể làm tăng những triệu chứng không mong muốn này lên gấp 8 lần từ 0.5% lên 4%). Nhưng trộm vía những tác dụng phụ này sẽ tự khỏi sau vài tháng.

Chống chỉ định tuyệt đối trên bệnh nhân nhược cơ (Myasthenia Gravis); Lupus hệ thống, và những bệnh tự miễn khác liên quan đến thần kinh cơ. Thận trọng trên phụ nữ có thai và cho con bú nên bác sĩ Phương cũng sẽ không nhận tiêm BTX-A ở phụ nữ có thai và cho con bú. Ngoài ra dị ứng thuốc vẫn có thể gặp khi tiêm BTX-A. Và việc cân chỉnh cơ hay thay đổi đường nét trên gương mặt hay cơ thể sẽ phụ thuộc vào vị trí chúng ta tiêm vào.

Hôm nay Phương chỉ chia sẻ một ít khái niệm về BTX-A để cả nhà mình cùng tham khảo. Nếu các bạn thích có thể để lại bình luận bên dưới. Phương sẽ đi sâu chi tiết hơn vào từng nhóm cơ và vị trí cũng như kỹ thuật tiêm vào để đạt được mục đích đẹp tự nhiên không đơ. Và vì sao BTX – A được ứng dụng trong điều trị tăng tiết mồ hôi ở nách hay chứng da gà ở cổ nhé

Xem Thêm:

>>> Botox Và Filler Khác Nhau Như Thế Nào – Nên Thực Hiện Phương Pháp Nào?

>>> Tiêm Botox Gọn Hàm – Ưu Và Nhược Điểm Của Phương Pháp

__________________

LUX BEAUTY CENTER – VIỆN THẨM MỸ CÔNG NGHỆ CAO

Địa chỉ: 33C1 Tú Xương, P. Võ Thị Sáu, Q.3

Email: marketing@luxbeautycenter.com

Hotline: 1900 252689 – 028 3930 2028

Website: https://luxclinic.vn/

Fanpage: https://www.facebook.com/deluxbeautycenter